توضیحات
لوله فولادی چیست ؟
تاریخچه استفاده از لوله فولادی به اوایل دهه ۱۸۰۰ میلادی باز میگردد. این لوله دارای ماده اصلی فولاد بوده، طویل و توخالی که مخلوطی از آلیاژهای آهن و فلزات دیگر مانند آلومینیوم، منگنز، تیتانیوم، تنگستن، وانادیوم و زیرکونیوم می باشد. وزن سبک و قدرت و استحکام بسیار بالای این لوله فولادی سبب شده تا بتوان از آن در زیر زمین برای انتقال آب، گاز و حتی محافظت از سیم های برق استفاده نمود. در این مطلب شرکت پایپینگ مال قصد داریم تا به معرفی کامل و مفید این محصول بپردازیم.
نکاتی پیرامون لوله فولادی
- لوله ای که در لوله کشی گاز استفاده می شود باید از نوع فولادی سیاه یا کربن استیل باشد.
- این نوع لوله باید از لحاظ ساخت، مواد، ابعاد، وزن، آزمایشات و تلرانس با استانداردهایی مطابقت داشته باشد که شامل: ISIRI، IGS، IPS، API، ASTM، AGA، MSS-SP و DIN می باشد که بعدا به تفصیل به توضیح آنها خواهیم پرداخت
- قسمت بیرونی این لوله ها باید صاف و هموار باشد
- این محصول را از نظر استقامت فشاری به سه روش تقسیم می کنند که شامل روش وزنی، برنامه ای و کدینگ میباشد
- این نوع لوله ها طبق روش تولید به دو نوع درزدار و بدون درز یا لوله مانیسمان دسته بندی میشود
- لوله های فولادی حتما باید دارای نشانه هایی از قبیل: نام یا نشان تجاری شرکت سازنده، قطر اسمی لوله، ذکر کاربرد در قالب یک کلمه بدین معنی که اگر در لوله کشی گاز مورد استفاده قرار میگیرد کلمه گاز روی آن نوشته شده باشد و علامت مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشد
- مواد اولیه که به شکل درز جوش و بدون درز تولید میشوند باید طبق یکی از روش های: کوره باز، کوره الکتریکی و کوره قلیانی با دمش اکسیژن باشد
- هر چقدر رده لوله فولادی بالاتر باشد، ضخامت جداره آن نیز بیشتر خواهد بود
- مشخصات ابعادی لوله فولادی به شرح: NPS؛ قطر اسمی لوله، ID؛ قطر داخلی لوله، OD؛ قطر خارجی لوله، SCH؛ کلاسه، L؛ طول و T، ضخامت دیواره میباشد.
انواع لوله فولادی بر اساس روش تولید:
لوله های فولادی بر اساس روش تولید به دو نوع بدون درز (مانیسمان) و درزدار تقسیم بندی میشوند که به توضیح تولید هر کدام و موارد کاربرد می پردازیم:
۱- لوله درزدار:
به این نوع لوله، لوله با درز جوش نیز میگویند که در آن رول ورق با توجه به ضخامت و سایزی که مد نظر می باشد برش داده شده و بعد از عبور از غلتک های نورد، گرد شده و درزهایی که بوجود آمده اند را جوشکاری میکنند. از انواع آن لوله گالوانیزه درز جوش است که با روکش روی بر سطح خود نسبت به خوردگی و زنگ زدگی مقاوم است. این جوشکاری به دو روش صورت میگیرد:
الف- جوشکاری مقاومت الکتریکی یا ERW: جوشکاری در این روش بدون الکترود بوده و اندازه لوله های ساخته شده از ۸.۱ تا ۲۴ اینچ میباشند. در این روش محلی که لبه ها به هم اتصال دارند با عبور دادن از میدان الکتریکی، ایجاد مقاومت و نهایتا با حرارت تولید شده، ذوب شده و بهم جوش میخورند.
ب- جوشکاری زیر پودری یا SAW: جوشکاری در این روش با کمک الکترود بوده و ماده اولیه در آن به صورت لوله در آمده و محل اتصال لبه ها با الکترود جوشکاری میشوند و برای جلوگیری از ارتباط مواد مذاب با هوا، الکترود را با پودر مخصوص محافظت میکنند که البته گاهی اوقات از گاز خنثی مثل CO۲ و آرگون نیز کمک میگیرند. اندازه لوله های ساخته شده از ۲۰ اینچ به بالا هستند که روش تولید یا به شکل درز طولی بوده یا به صورت درز مارپیچی. به طور کلی لوله فولادی درزدار به هر شیوهای که تولید شود دارای کاربردهای مختلفی است که عبارتند از: خطوط انتقال آب، نفت، گاز و پتروشیمی، پایه اسکله و پل، ستون ساختمان، نرده و مبل، کشتی سازی، معدن و تونل و در صنعت های با فشار پایین، می باشد.
۲- لوله فولاد بدون درز (مانیسمان):
این نوع از لوله های فولادی به طور معمول از شمش های گرد گداخته به کمک روش سنبه کاری چرخشی یا روشهای دیگر تولید شده و در بدنه آنها هیچ گونه درزی وجود ندارد. روش تولید این نوع از لوله فولادی به دو صورت است:
الف- تولید لوله از بیلت: در این روش، شمش پس از گرم شدن تا حد معین، در قالب مخصوص به خود ریخته شده و با شلیک یک سنبه از مرکز آن لوله مورد نظر حاصل میگردد و سپس لوله های حاصل تحت عملیات حرارتی و تنش گیری قرار داده می شوند.
ب- ریخته گری گریز از مرکز: لوله را در مجموعه گریز از مرکز قرار می دهند که پس از اتمام شکل گیری، از قالب بیرون آورده می شود. لوله های فولادی بدون درز به دلیل استحکام و کیفیت ساخت به مراتب بالاتر نسبت به نوع درزدار خود، در صنایع با فشار بالا مانند، مخازن تحت فشار، بویلرها، مدارهای هیدرولیکی، جداره چاه های نفت، صنایع خودروسازی، هوافضا و… مورد استفاده قرار داده میشوند. همچنین از انواع آن می توان به نوع ضد انفجار اشاره نمود که در لوله کشی مناطق با خطر انفجار و آسیب دیدگی فیزیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
دسته بندی لوله فولادی بر اساس استاندارد ها
لوله فولادی API 5L: نوعی از لوله های فولادی کربنی بوده که در صنایع نفت و گاز مورد استفاده قرار می گیرند که نسبت به لوله های فولادی دیگر، کنترل مواد به صورت دقیق تر و با تستهای کنترل کیفیت بیشتری صورت میگیرد. گرید این نوع از لوله های فولادی مختلف بوده اما مهمترین آنها عبارتند از: X60، X56، X52، X46، X42، B، A، X80، X70 و X65 می باشند که هم به صورت بدون درز و هم درزدار تولید می شوند.
لوله های فولادی ASTM A53: به لوله های فولادی مورد استفاده در پالایشگاه ها و پتروشیمی گفته می شود که مناسب جوشکاری، خمش و سرمایش می باشند. این نوع از لوله های فولادی دارای سه نوع S ، E و F بوده که دو نوع اول دارای گریدهای A و B و نوع سوم تنها گرید A دارد. گرید A در این نوع از لوله های فولادی، به دلیل درصد کربن پایینتر، استحکام کششی کمتر و جوشکاری آسانتری نسبت به گرید B دارد. گرید A در مقابل بارهای خمشی مقاومتر و جهت خمش سرد و ساخت کویل مناسبتر می باشد. اما گرید B در محیط های با فشار، استحکام ساختاری و تخریب کاربرد دارد. فرایند جوشکاری هر دو مشابه می باشد. همچنین طبق این استاندارد لوله های فولادی به سه نوع وزن معمولی (رده ۴۰)، سنگین (رده ۸۰) و فوق سنگین (رده ۱۶۰) تقسیم بندی می گردند.
لوله فولادی ASTM A106: نوعی از لوله کربن استیل و مشابه لوله های ASTM A53 که در لوله کشی پالایشگاه ها و پتروشیمی کاربرد داشته و جهت جوشکاری، خمش و سرمایش بسیار مناسب هستند اما نوع A106 به دلیل داشتن سیلیسیم بالاتر نسبت به A53، در دماهای بالاتری کاربرد دارند و دارای گرید C با استحکام بالاتر نیز هستند.
لوله فولادی ASTM A179: به لوله آتشخوار نیز معروف هستند که میتوانند دماهای بالای ناشی از شعله مستقیم را نیز تحمل کرده و در بویلرهای حرارتی به کار میروند. به دلیل داشتن درصد کم کربن، خمش خوبی داشته و در مبدل های گرمایی و کندانسورهای بخار استفاده می شوند.
لوله فولادی ASTM A333: به این لوله ها به دلیل کاربرد در دماهایی بسیار پایین (تا ۴۵ درجه زیر صفر)، لوله های فولادی کربنی دما پایین نیز میگویند. دارای چندین گرید (۱، ۳، ۴، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱) بوده که تعدادی از آنها جزء لوله های فولادی آلیاژی و تعدادی نیز جزء لوله های کربن استیل دسته بندی میشوند. به دو صورت درزدار و بدون درز تولید می گردند.
لوله فولادی AWWA C200: این نوع از لوله مناسب در سیستم انتقال آب بوده و از نقطه نظر جنس و مواد اولیه جهت ساخت مشابه با گریدهای پایین API و ASTM A53 میباشد اما ابعاد هندسی متفاوتی دارد. در سایزهای بزگتر از ۶ اینچ و به دو صورت درزدار و بدون درز تولید می شوند.
لوله فولادی DIN 2440, 2441, 2442: نوعی از لوله های فولادی کم کربن با مصارف خانگی بوده که به لوله گاز معروف هستند. نوع گالوانیزه آن نیز در انتقال آب سرد و گرم خانه ها استفاده میگردد. در قطرهای ۱.۸ تا ۶ اینچ و در سه وزن متوسط DIN 2440، سنگین DIN 2441 و فوق سنگین DIN 2442 تولید می گردند.
لوله فولادی BS 1387: مشابه با لوله های DIN 2440, 2441 بوده و در سیستم های بخار آب استفاده میگردد. حداکثر فشار قابل تحمل ۲۱ بار و دمای کار مجاز برای آنها ۲۶۰ درجه سانتی گراد می باشد.
لوله فولاد آلیاژی ASTM A335: مناسب برای دماهای بالا، دارای گریدهای مختلف بوده اما مهمترین آنها شامل: P11، P22، P91 و P92 می باشد. گرید P11: مناسب دمای بین ۴۰۰ تا ۴۷۰ درجه سانتی گراد، گرید P22: مناسب دمای بین ۴۸۰ تا ۵۵۰، گرید P91: مناسب دمای بالاتر از ۵۰۰، گرید P92: مناسب دمای بالاتر از ۵۶۰ میباشد.
لوله فولادی ضد زنگ ASTM A312: به دلیل داشتن کروم و نیکل ضد زنگ هستند و عنصر مولیبدن در آنها سبب مقاومت در دماهای بالا و پایین شده است. مهمترین گرید این نوع از لوله های فولادی ۳۰۴، ۳۱۶ و ۳۲۱ می باشد. تنوع جنس این نوع از لوله های فولادی شامل: A312-TP304: کاربرد در خطوط آبی که سختی آن گرفته شده باشد، A312-TP317: جهت خطوط نمونه گیری و A312-TP316: برای خطوط آب دریا که قطر نامی آنها از ۱۵۰ به پایین باشد.
مقاوم سازی لوله های فولادی:
لوله های فولادی طیف کاربردی بسیار گسترده ای دارد که شاید مهمترین آنها، لوله های نفت، گاز، لوله آب و فاضلاب باشند. در صورتی که آسیبی به لوله ها آنها وارد شود یا در اثر گذشت زمان خوردگی و نهایتا شکستگی رخ دهد میتواند به ترتیب سبب انفجار و خسارات جانی و مالی، در فشار قرار دادن افراد و هم چنین به خطر انداختن سلامتی افراد گردد. از طرفی چون جایگزین کردن لوله های آسیب دیده با نوع سالم، بسیار هزینه بر و زمان بر میباشد و شاید غیر ممکن باشد لذا بهترین روش جهت جلوگیری استفاده از لوله اصلی و استاندارد ترجیحا اروپایی ، مقاوم سازی لوله فولادی به کمک کامپوزیتهای پلیمری تقویت شده با الیاف FRP بوده که در برابر خوردگی مقاوم بوده، نصب آسان داشته و سبک هستند و همچنین با کاهش تنش های وارده به لوله، آسیب به آن را کاهش می دهند.
اتصالات فولادی:
لوله های فولادی جهت کاربرد خود نیاز به اتصالات مختلف در انواع مختلف دارند که عبارتند از:
- اتصالات فولادی فشار قوی: زانو ۴۵ درجه، زانو ۹۰ درجه، سه راه فولادی، تبدیل فولادی، نیپل فولادی، وِلدولِت فولادی، ساکولت فولادی و بوش فولادی
- اتصالات فولادی جوشی: زانو ۴۵ درجه، زانو ۹۰ درجه، سه راه فولادی، تبدیل فولادی، نیپل فولادی
- اتصالات فولادی ضد زنگ: زانو ۴۵ درجه، زانو ۹۰ درجه، سه راه فولادی، تبدیل فولادی، نیپل فولادی، وِلدولِت فولادی، ساکولت فولادی و بوش فولادی
- اتصالات دنده ای (رده ۴۰ به بالا)، جوشی و شیاردار (رده ۱۰ به بالا) که مناسب برای اتصال لوله های فولادی در شبکه های اسپرینکلِر یا آب پاش می باشد
قیمت انواع لوله فولادی
بدلیل اینکه قیمت لوله فولادی ثابت نیست که خود این موضوع متأثر از نوسانات بازار و قیمت مواد اولیه میباشد، لذا از درج قیمت خودداری شده است و برای اطلاع از استعلام قیمت لوله و آخرین قیمتها با کارشناسان واحد فروش شرکت پایپینگ مال تماس حاصل فرمایید. از این رو ما در اینجا به فاکتورهای مختلفی که در تعیین قیمت نهایی تأثیر گذار هستند اشاره میکنیم:
- شرکت سازنده لوله
- برند
- سال ساخت
- درجه کیفی و استاندارد
- خدمات پس از فروش
- استوک یا نو بودن محصول
- نوع مصارف (خانگی، صنعتی، کارخانجات، پالایشگاه ها و…)
- شرایط محیطی (سمی، خورنده، فشار و دمای بالا)
- نوع پوشش اطراف لوله های فولادی (روکش دار و بدون روکش)
- نوع متریال یا مواد اولیه ساخت
- سایز لوله
- ضخامت
- طول شاخه
- وزن نهایی
راهنمای سفارش و خرید لوله های فولادین
مشتری جهت خرید و سپس سفارش محصول انتخابی، باید فاکتورهایی نظیر:
- مواد اولیه ساخت تجهیزات
- شرایط دمایی، رطوبتی و خورندگی و فرسایشی سیالات
- نوع کارکرد
- میزان استقامت و مقاومت نسبت به پارامترهای مختلف مانند دما و فشار
- اتصالات مناسب
- عدم وجود خوردگی یا شکستگی در بدنه یا انتهای لوله
- ضخامت یا رده لوله
- کلاسهی لوله
- حک بودن نام یا نشان تجاری شرکت سازنده
- وجود علامت مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران روی لوله فولادی
- وجود کاربرد به صورت تک کلمهای و حکاکی شده روی لوله
- قطر اسمی لوله
- صاف و هموار بودن قسمت بیرونی لوله
را مد نظر قرار داده و سپس جهت ثبت سفارش و استعلام قیمت لوله فولادی با فروشندگان شرکت پایپینگ مال تماس حاصل نماید. تمامی این موارد به همراه قیمت تمام شده، شرایط پرداختی که برای مشتری مشخص شده، زمان بارگیری و تحویل محصول بهصورت پیش فاکتور ارسال میگردد که پس از تأیید این پیش فاکتور توسط مشتری، عملیات بارگیری انجام شده که در نهایت پس از تأیید قیمت کرایه از طرف مشتری، براساس زمانی که اعلام گردیده، در محلی که توسط خود مشتری مشخص کرده بار تحویل داده میشود.
مزایا و نکات مثبت لوله فولادی
- نسبت به دما و فشارهای بالا مقاومند
- قابل استفاده در صنایع آب، نفت، گاز، پتروشیمی، خودروسازی، هوافضا، کشتی سازی، معدن، الکتریکی و…
- قابلیت استفاده در جداره چاههای نفت، پایه و اسکله پل، ستون ساختمان، نرده و مبل، تونل
- قابلیت استفاده به عنوان لوله گاز
- در دماهای بسیار پایین نیز کاربرد دارند
- نوع روکش دار از نوع روی آن، مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی است
- قابل استفاده در مبدل های گرمایی و کندانسورهای بخار
- مقاومت کششی بالا
- امکان تولید در قطر و ضخامت های وسیع
- امکان افزایش عمر با اتصالات جوشی
- قابل استفاده در لوله دیگ بخار فشار
- مناسب برای لوله های ریخته گری نفت
شرکت پایپینگمال تامین کننده انواع لوله های کربنی ، فولادی و آلیاژی در سراسر کشور می باشد. تامین لوله و قطعات فولادی پروژه های نفت و گاز ، پتروشیمی ، آبرسانی و غیره و تمامی شهرها مانند تهران ، کرج ، کرمان ، عسلویه ، اهواز ، کرمانشاه ، آمل ، رشت ، مشهد و سایر نقاط تخصص اصلی ما می باشد.
همانطور که در این مطلب مشاهده نمودید، شرکت پایپینگمال تلاش دارد تا با مروری کامل و دقیق بر انواع لوله های فولادی بر اساس معیارهای مختلف و کاربردهای آنها، اتصالات، روشهای تولید و همچنین فاکتورهای مؤثر بر قیمت لوله فولادی ، نکات خرید و مزایای آنها را به شما عرضه کند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان برای تامین لوله و قطعات و اتصالات پایپینگ و صنعتی با شکاره های تماس مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.
سیما قربانی –
خیلی خوب
ناشناس –
سلام وقتتون بخیر
میخواستم بدونم لوله ی فولادی با لوله ی استیل از نظر کاربرد متفاوتن؟
مدیریت –
سلام. بله لوله استینلس استیل در حقیقت نوعی از لوله فولادی هست.