شیر دروازه ای

توضیحات

شیر دروازه ای یا گیت ولو (Gate valve) از اجزای جدا نشدنی و حائز اهمیت بسیار در صنایع سبک و سنگین و خطوط لوله نفت ، گاز و انتفال مایع و سیالات پرفشار می باشد. این نوع شیر صنعتی، کنترل جریان سیال را با قرار دادن دریچه فلزی در مسیر عبور آن انجام می دهد. بر این اساس، با بستن کامل شیر و به تبع آن پایین آمدن دریچه ولو، جریان سیال محدود، کنترل و متوقف می شود. در این زمینه باید خاطر نشان کرد که شیر دروازه ای از بهترین گزینه ها برای باز کردن یا بستن کامل جریان سیال به شمار می آید.

ضرورت استفاده از شیر دروازه ای

در گیت ولو یا شیر کشویی برقراری ارتباط میان دو جریان سیال یا قطع کامل این جریان، از حائز اهمیت ترین کاربردها  محسوب می شود. بر این اساس، این مدل شیر صنعتی قابلیت استفاده در حالت نیمه باز را نداشته و باید کاملا بسته باشند. ناگفته نماند که اگرچه شیر دروازه ای در مدل های مختلف و اندازه های متنوع طراحی و ساخته شده و از مکانیزم کاملاً یکسانی برخوردار می باشند، اما از جنبه ساختمانی، از تفاوت هایی بهره می برند. استفاده از ولو دروازه ای به سبب ایجاد افت فشار بسیار کم، بهترین راهکار برای استفاده در مسیر جریان لوله های بزرگ و طویل می باشد. قیمت مقرون به صرفه و مناسب به انضمام افت فشار پایین، شیر دروازه ای را در کنار گلوب ولو در زمره شیرهای پرکاربرد و متداول شیرهای صنعتی مبدل نموده است.

برتربن برندهای گیت ولو

گیت ولو Presta

شیر دروازه ای Velan

شیر دروازه Emerson

شیر دروازه ای Kitz

گلاب ولو orion

ولو گلاب KSB

مزایا و محدودیت های انواع گیت ولو

از آنجایی که نحوه عملکرد و بسته و باز کردن این نوع ولو به مدت زمان نسبتاً زیادی احتیاج پیدا می کند، در فرآیندهایی که نیاز به باز و بسته شدن سریع شیر می باشد، ولوهای دروازه ای قابلیت کاربرد و استفاده ندارند. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که از شیرهای دروازه ای با نام ولوهای مسدود کننده نیز نام برده می شود. به طور معمول، کنترل مسیر عبور سیال به وسیله مستطیل یا دایره موجود در ساختار این نوع شیر صنعتی انجام می شود. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که شیرهای صنعتی از نظر نوع حرکت بند آور، در دو دسته حرکت خطی و حرکت دورانی قرار می گیرند.

شیر دروازه ای در زمره شیرهای با حرکت خطی به شمار می آید. برخورداری از سطوح آب بندی دو وجهی، از جمله مزیت های ممتاز گیت ولو به شمار می آید. بنابراین و با توجه به قابلیت قابل توجه این مدل شیر صنعتی در آب بندی، در صنایع پتروشیمی کاربرد گسترده و وسیعی دارد. پایپینگ مال به عنوان تامین کننده کالای پالایشگاه ها و تجهیزات صنعتی انواع این شیر را در استوک خود دارد.

بررسی انواع مختلف شیر دروازه ای

انواع گیت ولو یا شیر دروازه ای به دو نوع گوه ای و موازی طبقه بندی می گردد. بر این اساس، ولو دروازه ای موازی، در ساختار خود از یک مجرابند دیسک مانند تخت که در میان دو نشیمنگاه پایین دست و بالا دست موازی جای دارد، استفاده به عمل می آورد. ناگفته نماند که در قسمت پایین این نوع ولو یک لبه تیز وجود داشته که برای از بین بردن و برش ذرات جامد به ورودی ولو کاربرد دارد.

در مواقعی که به باز و بسته کردن پیوسته و مداوم نیاز نباشد، استفاده از ولو دروازه ای موازی، راهکار مطلوب و مثمر ثمری تلقی می شود. بر این اساس، می توان عنوان نمود، به منظور عملکرد غیر مکرر و وصل و قطع جریان سیال، بر روی شیرهای دروازه ای موازی می توان حساب ویژه ای باز کرد. ولو دروازه ای گوه ای، در ساختار خود از یک مجرا بند مورب به انضمام دو نشیمنگاه مورب بهره می برد. در بدنه شیرهای دروازه ای از نوع گوه ای، لبه ها و شیارهایی به منظور جابجا شدن و مهار دیسک گوه ای وجود دارد.

استفاده از این شیارها و لبه ها در کاهش سایش سطح قطعات موجود در نشیمنگاه بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد. همچنین در هنگام بستن و باز کردن شیر دروازه ای، از چرخش بیش از حد معمول و جابجایی صفحه گوه ای جلوگیری به عمل می آورد. ذکر این نکته لازم به نظر می رسد که برای عملکردهای غیر پیوسته و مداوم و قطع و وصل جریان مایعات، خرید و سفارش شیر دروازه ای گوه ای، گزینه قابل توجه و مثمر ثمری قلمداد می گردد. آب بندی مناسب، نصب و راه اندازی راحت و آسان، وزن مناسب و قیمت مقرون به صرفه، از جمله مزیت های بارز و شاخص شیرهای دروازه ای محسوب می شود.

اجزا اصلی و مکانیزم شیر دروازه ای

از اجزای مهم و اصلی شیر دروازه ای می توان به سرفلکه، بدنه، بونت و تریم اشاره نمود. انجام عملیات باز و بسته کردن این مدل شیر صنعتی غالباً به وسیله هند ویل یا سرفلکه صورت می گیرد. به طور معمول، در شیرهای هند ویل یا سرفلکه، چرخاندن هند ویل در جهت عقربه های ساعت، منجر به بسته شدن ولو می گردد. در سوی مقابل، در مواقعی که چرخاندن هند ویل بر عکس جهت گردش عقربه های ساعت انجام شود، انجام این کار سبب باز شدن شیر می شود. از دیگر قسمت های مهم شیر دروازه ای، بدنه ولو می باشد که اتصال سایر تجهیزات و اقلام را برقرار می سازد.

معمولاً برای برقراری این اتصال از جوش، دنده یا فلنج استفاده به عمل می آید. فضایی که بخش های متحرک شیر در درون آن قرا گرفته است، بونت نام دارد. ناگفته نماند که عبور ساقه همواره از میان بونت انجام می شود. اتصال بدنه به بونت، غالباً به وسیله پیچ انجام می پذیرد. تریم شیر دروازه ای، در بر گیرنده نشیمنگاه، ساقه و دیسک می شود. بر این اساس، قطعاتی که در فرآیند آب بندی تاثیر مستقیم از خود برجای گذاشته و در تماس مستقیم با سیال می باشند، شامل تریم می شوند. سطوح داخلی شیر صنعتی که انجام عملیات آب بندی را بر عهده دارد، با عنوان سیت یا نشیمنگاه شناخته می گردد. قطعه ای که در ساختار gate valve عهده دار انتقال نیرو از جانب اپراتور بوده، میله، استم، شفت یا ساقه نامیده می شود.

موارد کاربرد گیت ولو

به طور کلی گیت ولو از جمله شیرهای صنعتی پر مصرف و پرکاربرد برای فرآیند قطع و وصل جریان و اجزای خط لوله به شمار می آید. امروزه این نوع شیر صنعتی در نمونه ها و اندازه های مختلف و متنوع به مرحله تولید می رسد. همچنین تهیه این محصولات با استفاده از متریال مختلف صورت می گیرد. شیرهای صنعتی متناسب با فشار کاری و نوع سیال، مورد استفاده قرار می گیرند. بر این اساس، برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، سفارش شیرهای کشویی از بهترین گزینه های ممکن محسوب می شود. همچنین شیر کشویی از جنس استیل در صنایع بهداشتی و صنایع غذایی استفاده و کاربرد فراوانی دارد.

در سیالاتی مانند گازهای خنثی، هوای فشرده، روغن، فاضلاب، آب آشامیدنی و آب خام، خرید شیر دروازه ای از جنس چدن، راهکار کاربردی و راهگشایی تلقی می شود. شایان ذکر است که از این مدل ولو صنعتی در نیروگاه ها، پالایشگاه ها، کارخانجات و تاسیسات و موتورخانه ها، به منظور منتقل نمودن آب گرم و سرد فشار قوی نهایت استفاده به عمل می آید. شیر دروازه ای چدنی برای استفاده در آب گرم و تاسیسات آبرسانی تا محدوده دمایی ۸۰ درجه سانتیگراد کاربرد دارد. همچنین برای سیالات غیر خورنده نیز شیرهای دروازه ای چدنی در طیف وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند.